Sinds april dit jaar heeft Nationaal Park Drentsche Aa een nieuw bezoekerscentrum. André Brasse, coördinator Communicatie & Educatie van het nationaal park, deelt de ervaringen en leerpunten van het eerste half jaar.
Is het nieuwe bezoekerscentrum ontwikkeld als vervanging van een bestaand centrum?
Andre: ‘Nee, het bezoekerscentrum is een aanvulling op enkele kleine informatiepunten en het ‘Levend bezoekersnetwerk’. In dit netwerk werken ondernemers samen die de gastheerschapcursus van het nationaal park hebben gevolgd. We vervullen met het nieuwe bezoekerscentrum in het Huis van de Drentsche Aa bij Deurze vooral een behoefte van de recreatiesector. Deze wilde al langer een centrale plek waar we bezoekers op een eigentijdse manier ontvangen, informeren en inspireren. Het is een bewuste investering om de publieksfunctie te professionaliseren en toekomstbestendig te maken. We spelen in op de groeiende behoefte aan natuurbeleving, educatie over klimaat en biodiversiteit, en de rol van nationale parken daarin hebben als dragers van regionale identiteit en duurzame recreatie.’
Wat betekent het nieuwe bezoekerscentrum voor het Nationaal Park Drentsche Aa?
‘Het bezoekerscentrum heeft een strategische betekenis voor ons park’, zegt André. ‘Het werkt als hoofdentree en visitekaartje van het gebied. Daarmee draagt het bezoekerscentrum direct bij aan de herkenbaarheid en positionering van het nationaal park. Vanuit het centrum trekken partners, overheden en ondernemers samen op en dragen het verhaal van de Drentsche Aa uit. Op deze manier ondersteunt het buitencentrum ons bij het realiseren van de beleidsdoelen: het beschermen en ontwikkelen van natuur en landschap, het verbinden met cultuurhistorie en het stimuleren van duurzame recreatie en regionale economie.’
Wat zijn de belangrijkste functies van het bezoekerscentrum voor het park?
Het bezoekerscentrum is volgens André de plek waar bezoekers het verhaal van dit unieke landschap beleven en leren. 'Hier begint de kennismaking met het stroomdallandschap, de rijke cultuurhistorie en de grote biodiversiteit. Naast start- en oriëntatiepunt voor wandel- en fietstochten, maken we hier de waarde van het gebied tastbaar. Bezoekers ontdekken waarom bescherming en ontwikkeling van de Drentsche Aa zo belangrijk is, en hoe dit samenhangt met actuele thema’s als water en biodiversiteit. Daarnaast biedt het bezoekerscentrum ruimte aan ontmoeting en samenwerking.’
Wat zijn jullie verwachtingen ten aanzien van het bezoekerscentrum?
‘Onze verwachting is dat het bezoekerscentrum uitgroeit tot de centrale ontmoetings- en informatieplek van Nationaal Park Drentsche Aa. We verwachten dat het centrum niet alleen bezoekers trekt, maar vooral bijdraagt aan meer begrip, waardering en betrokkenheid bij natuur, landschap en cultuurhistorie. Daarnaast zien we het bezoekerscentrum als een aanjager voor samenwerking en gebiedsontwikkeling. We hopen dat partners elkaar steeds beter vinden en meer activiteiten op het gebied van educatie, recreatie en duurzaamheid hier samenkomen.’
Met welke andere partijen werken jullie samen in het bezoekerscentrum?
Ja, zegt André. ‘Samenwerking met andere partijen is een essentieel onderdeel van het bezoekerscentrum. Het centrum is nadrukkelijk opgezet als gezamenlijke voorziening. Een plek waar het nationaal park en haar partners, overheden, IVN natuureducatie en ondernemers samen optrekken en een samenhangend aanbod van informatie, educatie en activiteiten ontwikkelen. Iedere partner brengt eigen expertise, netwerk en middelen in, waardoor het bezoekerscentrum een plek wordt waar we elkaar versterken.’
Wat is er in het bezoekerscentrum te zien en doen?
Bezoekers vinden er het verhaal van de Drentsche Aa; van het ontstaan van het landschap, via het esdorpenlandschap en naar de biodiversiteit van nu. André: ’Water fungeert als verbindende ‘blauwe’ draad. De basisinformatie is voor iedereen toegankelijk. Via QR-codes kunnen bezoekers verdiepende informatie opzoeken. Ook hebben we bij de inrichting goed rekening gehouden met minder validen. Daarnaast is het centrum een startpunt voor wandel- en fietsroutes, excursies en educatieve programma’s. Voor kinderen en gezinnen zijn er laagdrempelige activiteiten en speelse elementen die uitnodigen tot ontdekken. We organiseren lezingen, cursussen, workshops en themadagen samen met partners. Zo wordt het centrum niet alleen een plek om informatie te halen, maar ook een podium voor dialoog en samenwerking.’
Wat zijn de belangrijkste ervaringen na circa een half jaar?
'De ervaringen met en reacties over het bezoekerscentrum zijn zeer positief. We zien dat het centrum daadwerkelijk functioneert als hoofdentree en dat we een breed publiek weten te bereiken. Het aantal bezoekers ligt in lijn met de verwachtingen. De waardering voor de inrichting en het aanbod van publiek en onderwijsinstellingen is zeer hoog. Daarnaast blijkt dat het centrum goed aansluit bij de behoefte aan informatie, beleving en educatie. Vooral de koppeling met routes en excursies krijgt waardering. Ook de samenwerking met partners verloopt constructief: er is een groeiende bereidheid om gezamenlijk activiteiten te ontwikkelen en het centrum als platform te benutten. Tegelijkertijd signaleren we ook aandachtspunten. Het gaat daarbij vooral om het afstemmen van programmering op verschillende doelgroepen, het vergroten van de zichtbaarheid richting bezoekers en toeristische partners en het borgen van voldoende capaciteit voor de uitvoering. Deze ervaringen nemen we mee in de doorontwikkeling.’
Hoe zijn onderdelen, zoals bijvoorbeeld de bemensing, georganiseerd?
‘De bemensing van de balie bestaat uit vaste baliemedewerkers, zo nu en dan aangevuld met vrijwilligers van het park. Samen met de medewerker Communicatie en educatie coördineer ik vanuit het bezoekerscentrum de dagelijkse informatievoorziening, de educatieve programma’s, excursies en onderhouden we contacten met partners. Daarnaast stemmen we zaken af met samenwerkende partijen, zoals natuurorganisaties en lokale maatschappelijke initiatieven over programma’s, excursies en evenementen. Zo zorgen we voor een professionele en gastvrije ontvangst van bezoekers, een breed aanbod van activiteiten en inzet van middelen en kennis.’
Heb je tenslotte tips voor andere nationale parken die overwegen een bezoekerscentrum te realiseren?
André heeft zes tips voor andere nationale parken.
1. Samenwerking is cruciaal: betrek vanaf het begin alle relevante partners en experts. Een gezamenlijk verhaal en draagvlak vergemakkelijken onder andere de inrichting van de expositie.
2. Denk strategisch over functie en beleving: een bezoekerscentrum moet meer zijn dan een informatiepunt; het is een hoofdentree, educatief platform én ontmoetingsplek. Zorg dat de inrichting en programmering aansluiten bij zowel beleidsdoelen als de beleving van bezoekers.
3. Publieksgericht werken: betrek partners en gebruikers bij het ontwikkelen van activiteiten en routes. Interactieve en laagdrempelige activiteiten de betrokkenheid en maken het park voor diverse doelgroepen toegankelijk.
4. Laat logo’s en beeldmerken waar mogelijk achterwege. De kracht zit niet in de vorm, maar in de inhoud. Richt de communicatie op het verhaal dat je wilt overbrengen en stem dit af op de ontvanger. Zo blijft de boodschap helder, persoonlijk en betekenisvol, zonder afleiding door vormgeving.
5. Toets de inrichting van voorzieningen en routes op toegankelijkheid voor minder validen. Dit betekent onder meer het vermijden van obstakels, het aanleggen van vlakke en brede paden en informatievoorziening op juiste hoogte. Ook de belichting is belangrijk ivm slechtzienden en het lezen van teksten vanuit een lager standpunt zoals een rolstoel. Houd hiermee rekening bij de planvorming, zodat toegankelijkheid vanaf de start structureel wordt meegenomen in beleid en uitvoering.
6. Ga bij het maken van communicatiemateriaal uit van korte, kernachtige teksten in combinatie met sterk ondersteunend beeldmateriaal. Reken erop dat een bezoeker maximaal vijftien minuten blijft en gemiddeld maar een derde van de tekst leest.
Het is goed om samen vooraf de kernboodschap te bepalen die echt moet blijven hangen. Het advies is om deze vervolgens in drie lagen uit te werken.
1. Kop en beeld – de bezoeker moet in één oogopslag snappen waar het over gaat.
2. Kernboodschap in één zin – kort en duidelijk benoemen wat je wilt overdragen.
3. Aanvullende tekst – voor de bezoeker die meer wil weten. Maar zorg ervoor dat ook deze compact en overzichtelijk blijft. Breng verdieping aan via QR-codes die naar je website verwijzen. Deze informatie kun je altijd actualiseren en aanpassen indien nodig.
Zo zorg je dat iedereen – ook de snelle lezer of vluchtige bezoeker – de essentie meekrijgt, terwijl geïnteresseerden de verdieping kunnen vinden.