De kemphaan is in Nederland een uiterst zeldzame broedvogel. Er komen hooguit enkele paartjes voor in ons land. De meeste kemphanen zijn doortrekkers, maar wel een groot deel van het jaar te zien. Ze broeden voornamelijk in Scandinavië. De mannen overwinteren grotendeels in Zuidwest Europa, terwijl de vrouwen naar Senegal en Mali trekken.
De kemphaan is een middelgrote steltloper met een relatief lange nek, kleine kop en een vrij korte, iets omlaag gebogen snavel. Ze staan op lange poten die een oranjerood tot geelgroene kleur hebben. De dominante mannetjes herken je in het voorjaar aan hun zwarte, witte of oranje kraag en lange oorpluimen. De vrouwtjes zijn kleiner en veel minder opvallend gekleurd. Kemphanen maken niet veel geluid.
In mei is de kemphaan een algemene doortrekker in Nationaal Park Lauwersmeer. Ze komen vaak in groepen van tientallen tot honderden exemplaren. Je vindt ze vooral in drassige graslanden en slikkige oeverranden waar ze naar insecten, slakken en wormen zoeken. Een goede locatie is het Jaap Deensgat. Of probeer je geluk bij het zuidelijke deel van de Ezumakeeg, waar in mei en juni geregeld kemphanen vlakbij de weg worden gezien. De schijngevechten tussen deze mannen, om indruk te maken op de vrouwen, is een prachtig en onvergetelijk gezicht.
